ABD'de düzenlenen Amerikan futbolu ligi National Football League'in (NFL) şampiyonluk maçı olan Super Bowl, her yıl geleneksel olarak düzenlenen devre arası gösterisinde bu yıl Shakira ve Jeniffer Lopez'e ev sahipliği yaptı. Stadyumdaki yaklaşık 65 bin kişi ve ekranları başındaki milyonlar, bu iki süper starın sergilediği büyüleyici bir gösteriye şahit olurken Shakira'nın koreografilerinde yer alan dansçıların büyük çoğunluğu ünlü yıldızın doğduğu yer olan Barranquilla, Kolombiya'dan geldi ve gösterinin büyük çoğunluğunda yine bu bölgeye özgü Afro-Kolombiyalı bir dans olan Champeta'dan alınan hareketler dikkat çekti.
Champeta nedir?
Champeta giriş, koro ve el Despeluque adında, dağınık saç anlamına gelen ve dansçıların en iyi performanslarını gösterdiği bir öğeyi içeren üç ardışık parça ile karakterize edilir. Champeta'da kullanılan şarkılar genel olarak İspanyolca ya da Kolombiya'da San Basilio de Palenque'de konuşulan İspanyolca tabanlı Creole dili olan Palenquero'da söylenir. Champeta'da kullanılan hareketler en iyi şekilde sergilenmesi ve uyumu için dansçıların ayak parmakları üzerinde durmaları olmazsa olmazdır.
Kolombiya'nın Karayip kıyılarında, özellikle Cartagena, San Basilio de Palenque ve Barranquilla'dan gelen champeta, bir dizi dans hareketinden çok daha fazlasıdır. 1970'lerde kültürel bir hareket olarak ortaya çıkan Champeta'nın etimolojisini anlamak, neden müzikal bir fenomen olduğunu anlamanızda sizlere yardımcı olacaktır.
Champeta'nın Tarihi
Bir dans ve müzik türü haline gelmeden önce champeta, Kolombiya'nın Karayip kıyılarında mutfak aleti, el emeği ve bazı durumlarda silah olarak kullanılan kısa, kavisli bir bıçaktan ibaretti. 1920'lerde ise evrilip "Champetudo" haline gelerek sosyal bir gösterge haline gelen kelime, düşük gelirli, Cartagena'nın dış bölgelerinde yaşayan Afro-Kolombiyalı'ları tanımlamak için kullanılıyordu.
Orijinal olarak "creole terapisi" olarak bilinen champeta kültürü, 1970'li yıllarda Cartagena ve Barranquila'da bulunan Batı Afrikalı denizcilerin arkalarında Afrobeat müziğin öncülerinden Nijeryalı Fela Kuti ve Prince Nico Mbarga, Kamerunlu Louisiana Tilda ve Fildişi Sahilleri'nden Ernesto Djedje'nin kayıtlarını bırakmaları ile Kolombiya'nın Karayip kıyıları boyunca yayılmaya başladı.
Bogota yerlisi Lucas Silva'nın champeta odaklı olarak 1996 yılında kurduğu prodüksiyon şirketi Palenque Records ile birlikte, Abelardo Cabono, Wganda Kenya ve Justo Valdez gibi sanatçılar bu müzik türünün gelişmesinde önemli katkıda bulundular. Sonrasında ise Palenque Records, ülkenin en popüler Afro-Kolombiyalı gruplarını temsil etmeye devam etti.
Zamanla gelişen champeta müziği, Karayip topluluğu arasında "pico" adı verilen hoparlörler arayıcılığı ile yayılmaya devam etti. Cartagena sokaklarında çalınan picolar, bu yeni müzik türüne gece kulüplerine girmeleri engellenen kesimin de ulaşmasında önemli katkı sağladı.
Günümüzde Champeta
Özünde Afro-Kolombiyalı'ların gururunu ve onurunu savunan champeta, yazımızda da bahsettiğimiz "champetudo" teriminin düşük gelirli kesime hitap etmesinden dolayı "haydut müziği" olarak tanımlanıp, şiddete ve genç yaştaki gebeliklere sebebiyet verdiği gibi sözde kötü etkilerinin olduğunu savunan politikacılar tarafından 5 yıl önce bir yasağa tabi tutulmaya çalışıldı. Ancak bu sansür girişimi champetanın yayılmasını kolaylaştırdı ve polülaritesini arttırmaya hizmet etti.
Siyasi baskıya rağmen champeta, El Sayayin tarafından seslendirilen La Voladora'nın yanı sıra radyo ve TV reklamlarında da üst sıralarda yer alan şarkılarda yer almaya devam etti. 2016 yılında, Cartagena hükümeti bu türün önemini kabul etti ve champetayı “Karayip bölgesinin müziği” olarak resmen tanıdı.
Kendi turunuzu ayarlayın ve seyahat uzmanlarımızdan ücretsiz olarak size özel bir tur fiyatlandırması alın!